Βιοψία προστάτη αδένα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΒΙΟΨΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ;

Η βιοψία του προστάτη είναι μια επεμβατική εξέταση που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση πιθανής κακοήθειας. Ο ουρολόγος σας με τη χρήση ειδικής κεφαλής υπερήχων (διορθική) και συσκευή στόχευσης με μακριά βελόνη, λαμβάνει τεμάχια ιστού από τον προστάτη αδένα. Τα δείγματα ιστών στέλνονται σε ιστοπαθολογικό εργαστήριο όπου εξετάζονται για πιθανές κυτταρικές ανωμαλίες που αποτελούν ένδειξη καρκίνου του προστάτη. Η διαδικασία εκτελείται δια του ορθού, η εμπειρία είναι δυσάρεστη αλλά αποδεκτή με τοπική αναισθησία και ανώδυνη όταν γίνεται υπό μέθη. Δεν υπάρχει μέχρι σήμερα άλλη διαγνωστική μέθοδος (αιματολογική, απεικονιστική, επεμβατική) που να θέτει με αξιοπιστία τη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη.

ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΩ ΒΙΟΨΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ;

Ο ουρολόγος σας μπορεί να συστήσει βιοψία ή επαναληπτική βιοψία.

Η βιοψία προστάτη ενδείκνυται όταν:

• Τα επίπεδα του PSA είναι υψηλά.

• Υπάρχουν ύποπτα ευρήματα από τη δακτυλική εξέταση.

• Υπάρχουν ύποπτα ευρήματα από την πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία.

Επαναληπτική βιοψία ενδείκνυται όταν:

• Η τιμή του PSA εξακολουθεί να αυξάνει παρά την αρνητική προηγούμενη βιοψία.

• Υπάρχουν ιστοπαθολογικά ευρήματα ενδεικτικά κακοήθειας από προηγούμενη βιοψία.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΒΙΟΨΙΑ;

Η εξέταση πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία ή υπό μέθη. Ο εξεταζόμενος ξαπλώνει στο εξεταστικό κρεβάτι, τοποθετεί τα πόδια σε ανάρροπη θέση (γυναικολογική) ή ξαπλώνει στο πλάι με τα γόνατα τραβηγμένα μέχρι το στήθος. Ο γιατρός καθαρίζει την περιοχή των έξω γεννητικών οργάνων και του ορθού με ειδικό αντισηπτικό διάλυμα. Η περιοχή καλύπτεται με αποστειρωμένο πεδίο. Εγχέεται λιπαντική αναισθητική γέλη εντός του ορθού και εισάγεται η ειδική κεφαλή υπερήχων. Διενεργείται διορθικό υπερηχογράφημα του προστάτη και εγχέεται τοπικά ξυλοκαΐνη (εξέταση χωρίς μέθη). Ακολουθεί χαρτογραφημένη λήψη ιστοτεμαχίων με τη χρήση ειδικής βελόνης προσαρμοσμένης σε αυτόματο πιστόλι βιοψίας. Τα ιστοτεμάχια από κάθε περιοχή τοποθετούνται σε διαφορετικά δοχεία με διάλυμα φορμόλης και αποστέλλονται στο ιστοπαθολογικό εργαστήριο. Η διαδικασία συνήθως προκαλεί μια πολύ σύντομη άβολη αίσθηση κάθε φορά που η βελόνη λαμβάνει δείγμα. Ο γιατρός σας μπορεί να στοχεύσει μια ύποπτη περιοχή για βιοψία ή μπορεί να πάρει δείγματα από πολλά σημεία στον προστάτη σας. Συνήθως λαμβάνονται 10 έως 12 τεμάχια ιστού και η εξέταση διαρκεί περίπου 20-30 λεπτά.

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΚΑΠΟΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ;

Για τη διενέργεια της βιοψίας είναι απαραίτητη η ακόλουθη προετοιμασία:

• Έναρξη προφυλακτικής αντιβιοτικής αγωγής πριν από την εξέταση με βάση τις οδηγίες του ουρολόγου σας.

• Εάν παίρνετε αντιπηκτικά ή αντιαιμοπεταλικά φάρμακα, τα οποία επηρεάζουν την πήξη του αίματος, θα χρειαστεί να τα διακόψετε ή να τα αντικαταστήσετε με τη σύμφωνη γνώμη του θεράποντα ιατρού σας.

• Ενημερώστε το γιατρό σας εάν έχετε διαγνωσθεί με νόσημα το οποίο προκαλεί διαταραχές της πήξης του αίματος ή αν έχετε γνωστή αλλεργία σε φάρμακα (αντιβιοτικά, τοπικά αναισθητικά, αντισηπτικά).

• Επειδή η βιοψία διενεργείτε δια μέσω του ορθού, το βράδυ πριν τη βιοψία θα πρέπει να κενώσετε το έντερο σας με έναν υποκλυσμό.

• Το πρωί της ημέρας της βιοψίας θα πάρετε κανονικά τα φάρμακα σας, επίσης μπορείτε να πιείτε ένα ποτήρι γάλα και να φάτε μία φέτα ψωμί, μόνο όταν η βιοψία είναι προγραμματισμένο να γίνει με τοπική αναισθησία.

• Στην περίπτωση που η εξέταση θα γίνει υπό μέθη ή γενική αναισθησία θα λάβετε τα φάρμακα σας κανονικά ενώ, θα πρέπει να γίνει διακοπή τροφής και υγρών περίπου 6 -8 ώρες πριν την εξέταση.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ;

Οι επιπλοκές που σχετίζονται με μια βιοψία προστάτη περιλαμβάνουν:

• Αιμορραγία στο σημείο της βιοψίας (ορθό).

• Αιμοσπερμία (αίμα στο σπέρμα) ή χρωματισμό σκουριάς στο σπέρμα μετά από βιοψία, σύμπτωμα που μπορεί να παραμείνει για αρκετές εβδομάδες, υποχωρεί αυτόματα και δεν αποτελεί λόγο ανησυχίας.

• Αιματουρία η οποία είναι συνήθως μικρή και μπορεί να διαρκέσει μερικές ημέρες.

• Δυσκολία στην ούρηση και σπάνια επίσχεση ούρων για την οποία θα χρειαστεί τοποθέτηση προσωρινού καθετήρα.

• Λοίμωξη του ουροποιητικού που μπορεί να εντοπιστεί στον προστάτη (προστατίτιδα) ή στο όσχεο (επιδιδυμίτιδα) και απαιτεί θεραπεία με αντιβιοτικά.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΩ ΜΕΤΑ ΤΗ ΒΙΟΨΙΑ;

Μετά τη βιοψία καλό θα ήταν να λάβετε κάποια μέτρα όπως:

• Πίνετε πολλά υγρά κυρίως νερό.

• Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ για τουλάχιστον 3 - 4 ημέρες μετά την εξέταση.

• Παίρνετε τα αντιβιοτικά σας σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.

• Ξεκινήστε τα αντιπηκτικά σας όπως καθόρισε ο ουρολόγος σας σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό σας.

• Αποφύγετε την άρση βάρους και την έντονη σωματική άσκηση για 6 – 7 ημέρες μετά την εξέταση.

• Αποφύγετε κάθε σεξουαλική επαφή τις πρώτες ημέρες.

• Στη περίπτωση που η εξέταση γίνει με μέθη θα χρειαστείτε συνοδό, διότι θα ήταν καλό να αποφύγετε να οδηγήσετε στην επιστροφή.

• Επικοινωνήστε άμεσα με τον ουρολόγο σας αν μετά την εξέταση έχετε πυρετό, αδυναμία ούρησης παρά την έντονη επιθυμία, σοβαρή αιμορραγία από το ορθό, σοβαρή αιματουρία ή έντονο πόνο.

ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΩ ΝΟΣΗΛΕΙΑ;

Όταν η εξέταση γίνει υπό τοπική αναισθησία θα είστε σε θέση να επιστρέψετε στο σπίτι σας σχετικά άμεσα. Στην περίπτωση της βιοψίας υπό μέθη, θα πρέπει να παραμείνετε στο χώρο ανάνηψης και θα λάβετε οδηγίες από τον αναισθησιολόγο σχετικά με το πότε μπορείτε να σηκωθείτε και να αποχωρήσετε.

ΠΟΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ;

Η ιστοπαθολογική εξέταση μπορεί να δείξει μία από τις ακόλουθες καταστάσεις:

• Αρνητική, χωρίς στοιχεία κακοήθειας. Πολλές φορές περιγράφονται ευρήματα χρόνιας προστατίτιδας, προστατικής υπερπλασίας και ορισμένα άλλα ευρήματα που δεν σχετίζονται με τον καρκίνο του προστάτη. Μία αρνητική βιοψία όμως δεν αποκλείει πλήρως την ύπαρξη καρκίνου.

• Ιστοπαθολογικά ευρήματα άτυπων κυττάρων τα οποία αποτελούν προκαρκινικά ευρήματα και αυξάνουν την πιθανότητα ανάδειξης καρκίνου σε επόμενη βιοψία.

• Θετική για κακοήθεια, όπου το αποτέλεσμα θα πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη διαφοροποίηση των κυττάρων με τη χρήση ειδικής κλίμακας(Gleason score), τον αριθμό των διηθημένων ιστοτεμαχίων, την έκταση της διήθησης σε κάθε ιστοτεμάχιο και άλλες παραμέτρους που θα βοηθήσουν στην πρόγνωση και τη σταδιοποίηση της νόσου.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΛΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΒΙΟΨΙΑΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ;

• Η βιοψία του προστάτη μπορεί να διενεργηθεί επίσης διαπερινεϊκά με μία μικρή τομή του δέρματος στην περιοχή μεταξύ του πρωκτού και του οσχέου υπό την καθοδήγηση μαγνητικού ή αξονικού τομογράφου.

• Νεότερη μέθοδος αποτελεί η Fusion βιοψία (βιοψία σύντηξης) η οποία διενεργείται διά του ορθού με την συνδυαστική χρήση του υπερήχου και της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας.

Και στις δύο περιπτώσεις απαιτείται εξειδικευμένος εξοπλισμός και μεγάλη εμπειρία του εξεταστή.